Zbieranie odpadów jest działalnością, która wymaga zezwolenia. Wydawane jest przez organ właściwy ze względu na miejsce zbierania odpadów.
Zakazuje się zbierania poza miejscem wytwarzania:
- pozostałości z sortowania odpadów komunalnych, o ile są przeznaczone do składowania,
- komunalnych osadów ściekowych,
- zakaźnych odpadów medycznych,
- zakaźnych odpadów weterynaryjnych,
- zmieszanych odpadów komunalnych,
- odpadów zielonych.
Przetwarzanie odpadów polega między innymi na odzyskiwaniu surowców wtórnych w procesach produkcyjnych w celu uzyskania materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub innym (popularnie zwane recykling), lub unieszkodliwianiu odpadów w instalacjach technicznych (np. przez spalanie lub przez odpowiednie ich składowanie).
W przypadku zbierania i przetwarzania odpadów można złożyć jeden wniosek o zezwolenie na zbieranie i przetwarzanie odpadów.
Zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów nie jest wymagane w przypadku:
- zbierania leków i opakowań po lekach przez apteki,
- zbierania zużytego sprzętu przez sklepy sprzedające nowy sprzęt,
- zbierania odpadów w szkołach, urzędach i instytucjach (np. makulatury, nakrętek),
- zbierania odpadów komunalnych w punktach, prowadzonego przez gminę,
- wytwórcy odpadów, który wytwarzane przez siebie odpady, niebędące odpadami niebezpiecznymi, unieszkodliwia w miejscu ich wytworzenia zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach,
- posiadacza odpadów, który poddaje odzyskowi odpady zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach,
- władającego nieruchomością, który zbiera odpady komunalne, wytwarzane na terenie tej nieruchomości,
- wytwórcę odpadów, który wytwarzane przez siebie odpady zbiera w miejscu ich wytworzenia,
- posiadania pozwolenia zintegrowanego, które obejmuje przetwarzanie odpadów,
- posiadania pozwolenia na wytwarzanie odpadów (obejmujące zbieranie lub przetwarzanie odpadów),
- w przypadku osób fizycznych lub jednostek organizacyjnych niebędących przedsiębiorcami, wykorzystujących odpady na potrzeby własne,
- właścicieli powierzchni ziemi, na której są stosowane komunalne osady ściekowe z odzysku w rolnictwie (rozumianym jako uprawa wszystkich płodów rolnych wprowadzanych do obrotu handlowego, włączając w to uprawy przeznaczane do produkcji pasz), do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu oraz nieprzeznaczonych do spożycia i do produkcji pasz,
- posiadacza odpadów prowadzącego działalność w zakresie unieszkodliwiania odpadów przez ich składowanie w składowiskach podziemnych, który jest zobowiązany do uzyskania koncesji na prowadzenie takiej działalności,
- posiadacza odpadów zobowiązanego do uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarowania odpadami wydobywczymi lub zezwolenia na prowadzenie obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych.
Kto i w jakich sytuacjach wydaje zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów
Zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów wydaje marszałek województwa:
- w przypadku przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko;
- w przypadku odpadów innych niż niebezpieczne poddawanych odzyskowi w procesie odzysku polegającym na wypełnianiu terenów niekorzystnie przekształconych, jeżeli ilość umieszczanych w wyrobisku lub zapadlisku odpadów jest nie mniejsza niż 10 Mg na dobę lub całkowita pojemność wyrobiska lub zapadliska jest nie mniejsza niż 25 000 Mg;
- dla regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych i dla instalacji określonych w wojewódzkim planie gospodarki odpadami jako regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych;
- do wydania zezwolenia na zbieranie odpadów, w przypadku gdy maksymalna łączna masa wszystkich rodzajów odpadów magazynowanych w okresie roku przekracza 3000 Mg.
Regionalny dyrektor ochrony środowiska wydaje zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów:
- w przypadku przetwarzania odpadów na terenach zamkniętych.
Zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów wydaje starosta:
- w pozostałych przypadkach.
Obowiązek ustanowienia zabezpieczenia roszczeń przez posiadacza odpadów
Aby uzyskać zezwolenie na zbieranie odpadów należy ustanowić odpowiednie zabezpieczenie roszczeń w wysokości umożliwiającej pokrycie kosztów wykonania decyzji dotyczących:
- usunięcia odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania,
- usunięcia odpadów i negatywnych skutków w środowisku lub szkód w środowisku wynikających z prowadzonej działalności, objętej tym zezwoleniem,
- usunięcia odpadów i ich zagospodarowania łącznie z odpadami stanowiącymi pozostałości z ewentualnej akcji gaśniczej.
Wysokość zabezpieczenia roszczeń oblicza się jako iloczyn największej masy odpadów, które mogłyby być magazynowane w instalacji, obiekcie budowlanym lub jego części lub miejscu magazynowania odpadów, z uwzględnieniem wymiarów obiektu budowlanego lub jego części lub innego miejsca magazynowania odpadów, oraz stawki zabezpieczenia roszczeń. Wysokość stawek zabezpieczenia roszczeń za Mg magazynowanych odpadów określa Minister Środowiska w rozporządzeniu.
Zabezpieczenie roszczeń może mieć formę depozytu, gwarancji bankowej, gwarancji ubezpieczeniowej lub polisy ubezpieczeniowej. Obowiązek ustanowienia zabezpieczenia nie dotyczy posiadacza odpadów obojętnych (np. gruz ceglany, materiały ceramiczne, ziemia z wykopów).