Opis taksacyjny drzewostanu
Opis taksacyjny drzewostanu sporządza się na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji lasu polegającej na wstępnym oszacowaniu miąższości drzewostanów oraz określeniu wskazań gospodarczych. Oprócz sporządzenia opisu taksacyjnego, w czasie taksacji konieczne może być przeprowadzenie korekty granic wyłączeń taksacyjnych. Opis taksacyjny ma dość precyzyjnie ustaloną strukturę oraz musi zawierać konkretne elementy, jak: opis struktury gatunkowej, budowy pionowej, wieku, rodzaju runa oraz zasobności. Inwentaryzacja lasu jest jednym z etapów planowania urządzeniowego, tzn. wykonywania planów urządzenia lasu, uproszczonych planów urządzenia lasu oraz inwentaryzacji stanu lasu. Inwentaryzację wykonuje taksator czyli specjalista z dziedziny nauk leśnych. Osoba wykonująca taksację powinna mieć szeroki zakres wiedzy dotyczący lasu i zasad gospodarowania w nim.
Opis taksacyjny wykonuje się dla lasów – gruntów zalesionych, niezalesionych oraz związanych z gospodarką leśną.
W opisie odznacza się czasami również grunty przeznaczone do zalesienia, przeznaczone na cele nierolnicze i nieleśne, wyłączone z produkcji oraz grunty sporne.
Podczas prac terenowych opis taksacyjny sporządza się bezpośrednio na specjalnym formularzu taksacyjnym. Każdy opis powinien zawierać następujące informacje:
- data oraz godzina sporządzania opisu w terenie,
- numer wydzielenia oraz nazwa obrębu ewidencyjnego,
- opis wydzielenia zawierający: rodzaj powierzchni, cechę drzewostanu, budowę pionową, stopień uszkodzeń, główną przyczynę zagrożeń, typ siedliskowy lasu, typ pokrywy oraz określenie ilości drewna martwego,
- opis drzewostanu zawierający: kod warstwy oraz rodzaj zmieszania, zadrzewienie, kod gatunku oraz jego udział, informację o wieku drzewostanu, średnicę i wysokość, próby relaskopowe,
- wskazania gospodarcze,
- osobliwości przyrodnicze,
- powierzchnie nie stanowiące wydzielenia.
Taksator leśny
Jeden ze składników opisu taksacyjnego drzewostanu może mieć bardzo duże znaczenie w przypadku wyłączania gruntów z produkcji leśnej. Chodzi tu o tak zwany typ siedliskowy lasu (TSL), to od niego zależy wielkość opłat, które mogą być naliczane za wyłączenie. W przypadku wyłączania gruntów, warto zlecić weryfikację TSL ponieważ bardzo często zdarza się, że zostaje on błędnie określony. Szczególnie dotyczy to uproszczonych planów urządzenia lasu i inwentaryzacji stanu lasu sporządzanych dla lasów osób prywatnych. Wynika to bardzo często z braku kompetencji pracowników starostw oraz Lasów Państwowych do przeprowadzania odbiorów prac urządzeniowych. W przypadku gdy nasz typ siedliskowy lasu został w opisie taksacyjnym drzewostanu zawyżony, możemy oszczędzić tysiące złotych na wysokości uiszczanej opłaty.
Co powinien wiedzieć taksator?
Taksator to specjalista z dziedziny nauk leśnych wykonujący inwentaryzację. Osoba wykonująca taksację powinna mieć szeroki zakres wiedzy dotyczący lasu i zasad gospodarowania w nim, pozwalający na tworzenie planu urządzenia lasu. Poniżej zestawiamy listę pytań, dla których odpowiedzi powinny być znane taksatorowi.
Co to jest wyłączenie taksacyjne?
Jak oznacza się pododdziały?
Jakie wyróżnia się typy pokryw gleby i czym one się charakteryzują?
Czym charakteryzują się drzewostany jednopiętrowe, dwupiętrowe oraz wielopiętrowe?
Jakie są przykładowe powierzchnie nie stanowiące wyłączeń?
Jakie powierzchnie w planie urządzenia lasu zalicza się do luk?
W jaki sposób określa się formę udziału dla gatunków domieszkowych?
Jakim systemem określa się skład gatunkowy drzewostanu?
Jaka kolejność obowiązuje przy opisywaniu składu gatunkowego drzewostanu?
W których klasach wieku, nasienniki, przestoje i podrosty uwzględnia się odrębnie, poza składem gatunkowym?
Co zalicza się do młodego pokolenia drzewostanu i jakimi cechami powinno się ono charakteryzować?
Czym różni się nalot od podsadzeń i od podrostu?
Kiedy i w jaki sposób opisuje się podszyt, co należy zaliczać do warstwy podszytu i w jakich klasach wieku można opisywać podszyt?
Z jaką dokładnością ustala się wiek drzewostanów?
Jakich określeń używa się do opisania formy zmieszania i w jakich okolicznościach stosuje się każde z nich?
Jaki podział uszkodzeń przyjęto dla celów planowania urządzeniowego i ile stopni wyróżnia się w ramach każdego z nich?
Według jakiego podziału (ile i jakie) określa się orientacyjnie główną przyczynę uszkodzeń w drzewostanie?
Co to jest podział powierzchniowy?
Ze względu na co tworzy się wyłączenia taksacyjne w ramach oddziału leśnego (jednostki kontrolnej) na gruntach leśnych zalesionych?
Czy zawsze konieczne jest określenie wieku drzewostanu?
Jakie różnice stanowią podstawę do wyodrębnienia wyłączeń taksacyjnych w ramach gatunku panującego w drzewostanie?
Co to są wyłączenia liniowe?
Dla jakich szerokości szczegółów liniowych tworzy się wyłączenia liniowe?
Jaka jest zasadniczo minimalna powierzchnia pododdziału leśnego?
Czy na gruntach leśnych oraz związanych z gospodarką leśną można tworzy pododdziały o powierzchni mniejszej niż 0,1 ha?
Jakie grunty leśne i związane z gospodarką leśną mogą być pododdziałem, jeżeli ich powierzchnia mniejsza niż 1,00 ha, ale większa niż 0,1 ha?
Jaka jest minimalna powierzchnia wyłączenia taksacyjnego aby można było utworzyć z niego pododdział, jeżeli obejmuje ono priorytetowe siedlisko przyrodnicze w obszarze Natura 2000 lub poletko łowieckie lub istniejące pasy biologicznego zabezpieczenia przeciwpożarowego?
Jakie wyłączenia taksacyjne uznajemy za pododdziały, jeżeli ich powierzchnia jest nie mniejszej niż 0,50 ha?
Jakie kierunki odpowiednio do funkcji lasu może przyjmować typ drzewostanu?
W jakiej formie zapisuje się typ drzewostanu?
Na jakie 3 podstawowe grupy lasów dzieli się je ze względu na pełnione funkcje?
Jak w opisie taksacyjnym podaje się główną (dominującą) funkcję lasu?
Jakie wyróżnia się wiodące kategorie ochronności, które wynikają ze specjalnych potrzeb ochrony przyrody części lasów?
Co określa się poprzez cechę drzewostanu i czy jej podawanie jest obligatoryjne, czy fakultatywne?
Jaki udział drzew z odrośli musi występować w drzewostanie aby można uznać go za odroślowy?
Jakie drzewostany uznaje się za przedplonowe?
Jakie drzewostany należy uważać za zalesienia porolne?
Jakie wyróżnia się drzewostany pod względem budowy pionowej?
Czym charakteryzują się drzewostany w klasie odnowienia?
Jakie drzewostany zalicza się do drzewostanów w klasie do odnowienia?
Co minimalnie podaje się dla powierzchni niestanowiącej wyłączenia?
Jakie powierzchnie nazywa się gniazdami?
W jaki sposób mogą być ujmowane w opisie taksacyjnym kępy drzewostanu różniące się od otoczenia wiekiem i/lub składem gatunkowym w stopniu kwalifikujących je do wyłączenia, lecz niespełniające kryteriów powierzchniowych?
Jakie informacje podaje się w opisie taksacyjnym w polu „warstwa”?
Według jakich kryteriów szacuje się skład gatunkowy całego drzewostanu lub odpowiedniej jego warstwy?
Według jakiej kolejności włącza się w skład drzewostanu gatunki domieszkowe, o udziale 1–5%?
Jak należy opisywać skład gatunkowy w drzewostanach dwupiętrowych?
Jaka jest minimalna powierzchnia warstwy nalotu, podrostu oraz podsadzeń (podsiewów), aby można ją było opisać?
Co podaje się dla każdej opisywanej warstwy nalotu, podrostu oraz podsadzeń (podsiewów)?
Co należy zaliczać do przestojów, nasienników i przedrostów?
Co powinien zawierać opis przestojów, nasienników i przedrostów?
Jak należy sporządzić opis taksacyjny w przypadku znacznej rozpiętości wieku drzew danego gatunku?
Z jaką dokładnością należy określać wiek w uprawach i młodnikach sztucznego pochodzenia, założonych w minionym okresie gospodarczym?
W jakiej skali określane jest zwarcie koron drzew?
Jak wyrażane jest i czym się charakteryzuje zagęszczenie w warstwach drzewostanu?
Jak określa się przeciętną pierśnicę dla poszczególnych gatunków drzew wchodzących w skład drzewostanu?
Jak określa się przeciętną wysokość dla poszczególnych gatunków drzew wchodzących w skład drzewostanu?
Jak określa się bonitację gatunków?
Jak określa się wskaźnik zadrzewienia?
Jak określa się wskaźnik zadrzewienia drzewostanu jednogatunkowego i jednowiekowego?
Jak określa się wskaźnik zadrzewienia dla upraw i młodników niewykazujących miąższości grubizny?
Jak określa się wskaźnik zadrzewienia w drzewostanach dwupiętrowych?
Jaki przyjęto podział uszkodzeń dla celów planowania urządzeniowego i co on obejmuje?
W jakim odstopniowaniu, podczas taksacji, ocenia się i odpowiednio zapisuje procent uszkodzeń drzewostanu?
Co ocenia taksator szacując uszkodzenie drzewostanu?
Jakie dwie grupy drzewostanów wyróżnia się w celu oceny stopnia zgodności składu gatunkowego drzewostanu z siedliskiem, a właściwie z przyjętym typem drzewostanu?
Jakie stopnie zgodności drzewostanu z TD wyróżnia się w grupie upraw i młodników i czym się charakteryzują?
Jakie stopnie zgodności drzewostanu z TD wyróżnia się w grupie pozostałych drzewostanów (poza uprawami i młodnikami) i czym się charakteryzują?
Jaki jest podział grup drzewostanów kwalifikujących się do przebudowy?
Przebudowę pełną można planować jako…?
Jaki drzewostan kwalifikuje się do przebudowy pełnej?
Do jakiej przebudowy powinny być kwalifikowane drzewostany trwale uszkodzone?
Co oznacza okres odnowienia?
Jakich drzewostanów dotyczy okres uprzątnięcia?
W jakim zaokrągleniu podaje się okres uprzątnięcia?
W jakim zaokrągleniu podaje się okres odnowienia przyjęty dla projektowanej rębni?
Co oznacza okres przebudowy?
W jakim zaokrągleniu podaje się okres przebudowy?
Jak określa się zasobność grubizny drzewostanów?
Jak sporządza się opis taksacyjny dla gruntów leśnych niezalesionych (bez gruntów związanych z gospodarką leśną)?
Co należy podawać w opisie taksacyjnym w wypadku występowania zadrzewień i zakrzewień?
Dla jakich gruntów nie projektuje się wskazań gospodarczych?
Jak należy projektować czynności gospodarcze dla gruntów przeznaczonych do zalesienia?
Czy można wykonać opis taksacyjny obszarów, na których znajdują się pomnikowe formy ochrony przyrody?
Co powinny zawierać wskazania dotyczące użytkowania rębnego?
Dla jakich drzewostanów projektuje się wskazania gospodarcze dotyczące użytkowania przedrębnego?
Co należy zamieścić we wskazaniach gospodarczych opisu taksacyjnego?
W jakich wypadkach występuje obowiązek zamieszczenia informacji o potrzebie pilnego wykonaniu cięcia rębnego lub przedrębnego?
Co powinny obejmować wskazania gospodarcze dotyczące hodowli lasu?
Jakie gatunki kwalifikuje się do odnowienia pod osłoną drzewostanu?
Jak projektuje się wskazania gospodarcze w lasach zaliczonych do ochronnych?
Co stanowi szkic taksacyjny?
Co oznacza się w szkicu taksacyjnym?