Autorzy: Małgorzata Jasek, Rafał Bodzioch
Wraz z początkiem 2017 roku weszła w życie nowelizacja ustawy o ochronie przyrody dotycząca ochrony terenów zieleni i zadrzewień. Jedną z głównych zmian było zniesienie obowiązku uzyskania zezwolenia na wycinkę drzew lub krzewów na nieruchomościach prywatnych. Zmiana dotyczy sytuacji, gdy drzewa usuwają na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej przez osoby fizyczne.
Zmiana dotyczyła także kwestii ustanowienia nowych zasad opłat za usunięcie drzew i krzewów. Kogo zatem obowiązują opłaty i czy na pewno nie poniesiemy żadnych kosztów, gdy chcemy wyciąć drzewo?
Opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu ponosi posiadacz nieruchomości i jest ona naliczana wraz z wydaniem zezwolenia na wycinkę. W przypadku naliczenia takiej opłaty oraz uzależnienia wydania zezwolenia od przesadzenia drzew lub wykonania nasadzeń zastępczych, termin uiszczenia opłaty za jego usunięcie zostaje odroczony na okres 3 lat od dnia upływu terminu wskazanego w zezwoleniu na jego przesadzenie lub wykonanie nasadzeń zastępczych. Jeśli przesadzone lub nowo posadzone drzewa/krzewy przetrwają 3 lata, opłata za ich usunięcie podlega umorzeniu.
Uwaga, organ wydający zezwolenie na usunięcie drzewa może, ale nie musi wydać decyzji, w której zobowiąże wnioskodawcę do dokonania nasadzeń. Wobec tego, to od woli organu zależy, czy zezwoli on na usunięcie drzew i naliczy opłatę.
Kiedy nie nalicza się opłat za wycinkę?
Obecnie obowiązujące przepisy w stosunku do poprzednich zwiększają ilość sytuacji kiedy nie nalicza się opłat za wycinkę. Przypadki w których może być wymagane uzyskanie zezwolenia na usunięcie, lecz nie naliczane są opłaty, zachodzą gdy spełnione są jednocześnie dwa warunki:
- obwód pnia drzew mierzony na wysokości 130 cm nie przekracza:
- 120 cm – w przypadku topoli, wierzb, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego,
- 80 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew,
- drzewa usuwane są w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania innego niż rolnicze, zgodnego z przeznaczeniem terenu, określonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Podobnie jak w przypadku drzew, pozwolenie na usunięcie krzewów jest potrzebne. Jednakże opłaty za usunięcie nie będą naliczane, jeśli krzewy rosną w skupiskach pokrywających grunt o powierzchni do 50 m². Dodatkowo, usuwane krzewy muszą być zlokalizowane na gruntach nieużytkowanych. Ich usunięcie powinno przyczynić się do przywrócenia terenu do użytkowania niezwiązanego z rolnictwem. Wszystko to powinno odbywać się zgodnie z przeznaczeniem terenu. Przeznaczenie to określają w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Przypadki zwolnienia z opłat według ustawy o ochronie przyrody
Zgodnie z art. 86. ustawy o ochronie przyrody opłaty za usunięcie nie są naliczane w przypadku drzew lub krzewów:
- na których usunięcie nie wymagają zezwolenie
- jeżeli usunięcie jest związane z odnową i pielęgnacją drzew rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków
- w związku z zabiegami pielęgnacyjnymi drzew lub krzewów na terenach zieleni
- które zagrażają bezpieczeństwu ludzi lub mienia w istniejących obiektach budowlanych lub funkcjonowaniu urządzeń służących do doprowadzania lub odprowadzania, płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne (np. linie energetyczne)
- które zagrażają bezpieczeństwu ruchu drogowego lub kolejowego albo bezpieczeństwu żeglugi
- w związku z przebudową dróg publicznych lub linii kolejowych
- usuwanych w związku z zabiegami pielęgnacyjnymi drzew lub krzewów na terenach zieleni tzn. terenach urządzonych wraz z infrastrukturą techniczną i budynkami funkcjonalnie z nimi związanymi, pokryte roślinnością, pełniące funkcje publiczne, a w szczególności: parki, zieleńce, promenady, bulwary, ogrody botaniczne, zoologiczne, jordanowskie i zabytkowe, cmentarze, zieleń towarzysząca drogom na terenie zabudowy, placom, zabytkowym fortyfikacjom, budynkom, składowiskom, lotniskom, dworcom kolejowym oraz obiektom przemysłowym
- które obumarły lub nie rokują szansy na przeżycie, z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości
- topoli o obwodzie pnia mierzonym na wysokości 130 cm wynoszącym powyżej 100 cm, nienależących do gatunków rodzimych, jeżeli zostaną zastąpione w najbliższym sezonie wegetacyjnym drzewami innych gatunków
- jeżeli usunięcie wynika z potrzeby ochrony roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową lub ochrony siedlisk przyrodniczych
- z grobli stawów rybnych
- usuwanych z terenu poligonów lub placów ćwiczeń, służących obronności państwa
- jeżeli usunięcie jest związane z regulacją i utrzymaniem koryt cieków naturalnych, wykonywaniem i utrzymaniem urządzeń wodnych służących kształtowaniu zasobów wodnych oraz ochronie przeciwpowodziowej w zakresie niezbędnym do wykonania i utrzymania tych urządzeń
Obliczanie opłaty za wycinkę
Nie zawsze da się łatwo określić, czy dany przypadek zwalnia nas z opłat za usunięcie drzew lub krzewów.. W niektórych przypadkach konieczne może być sporządzenie specjalistycznej ekspertyzy przyrodniczej. Określi ona, czy mamy do czynienia z którymś z powyższych przypadków.
Obecnie opłatę za wycinkę oblicza się:
- w przypadku drzewa, mnożąc liczbę cm obwodu pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm i stawkę opłaty
- w przypadku krzewu mnożąc liczbę metrów kwadratowych powierzchni gruntu pokrytej usuwanymi krzewami i stawkę opłaty
Minister właściwy do spraw środowiska określa wysokość stawek opłat za usunięcie drzew i krzewów poprzez wydanie odpowiedniego rozporządzenia. Stawki ustalają na podstawie rodzaju i gatunku roślinności oraz obwodu pnia lub powierzchni krzewów albo krzewów rosnących w skupisku.
Opłatę za usunięcie drzewa lub krzewu uiszcza się w terminie 14 dni od daty ostatecznego wydania zgody na wycinkę. W przypadku nieterminowej wpłaty zostają naliczane odsetki w wysokości odsetek pobieranych za nieterminowe regulowanie zobowiązań podatkowych. W przypadku trudności materialnych wnioskodawcy, płatność można rozłożyć na raty lub odroczyć do 3 lat.